Kasane-irome RIKYŪ 利休 = czarny / 黒 kuro / black + czerwony pomarańcz / 金赤 kin-aka / orange red

Kiedy opisujemy ceremonie parzenia i picia herbaty, przede wszystkim należy pamiętać o osobie Sen no Rikyū (1523-1591), żyjącego w epoce Azuchi-Momoyama (1573-1603).

Był on głównym mistrzem ceremonii herbaty i doradcą estetycznym Nobunaga i później Hideyoshi, władców, którzy są powszechnie znani z działań na rzecz zjednoczenia Japonii.

Samurajowie, dla których chlebem powszednim w tamtych czasach były wojny i śmierć, potrzebowali duchowej ciszy i znajdowali ją w ceremonii herbaty.

Znane nam akcesoria do tej ceremonii były traktowane niczym najcenniejsze dzieła sztuki i często miały wartość równą posiadłości ziemskiej lub nawet życia człowieka.

Rikyū, który sam pochodził z rodziny kupieckiej – niższej rangi społecznej, zyskał absolutny autorytet duchowy pośród samurajów.

Tak się stało, gdyż wiedział, czym jest prawdziwe piękno…

Z filmu ”Ask this of Rikyū (2013) ”　映画「利休にたずねよ」より

Jego styl herbaty nazywa się wyciszonym stylem herbaty (wabi-cha).

Czytaj dalej →

Kasane-irome  EDO MURASAKI 江戸紫 = fiolet /江戸紫 edo murasaki / violet + czarny / 黒羽色 kuroha-iro / black

Edo to nazwa epoki w Japonii, która obejmowała lata 1603-1868. Wówczas obecna stolica – Tokio, była nazywana Edo.

Edo Murasaki to nazwa odcienia fioletu pozyskiwanego z dzikich roślin z rodziny nawroty (紫根 shikon), które obrastają okolicę Tokio. Ich kwiaty są białe, a korzenie – fioletowe.

Są jeszcze inne rodzaje koloru fioletowego, jak na przykład Kyō murasaki.

Kyo oznacza miasto Kyoto, dawną stolicę Japonii, w którym rozwijała się kultura dworska.

Kyo murasaki jest eleganckim kolorem fioletu z odcieniem czerwieni, a Edo murasaki to żywy fiolet uzyskany poprzez domieszkę niebieskiego.

Kyo murasaki było nazywane inaczej kodai murasaki (dawny fiolet), a edo murasaki – ima murasaki (współczesny fiolet).

W nowej stolicy, gdzie rozkwitała kultura mieszczańska, barwa Edo murasaki była bardzo modna i wyrażała ducha i charakter Edokko.

Od zarania dziejów praktycznie na całym świecie, także w Japonii, kolor fioletowy był stosowany w celach leczniczych i uspokajających, a mówiąc językiem szamanów – do wypędzania złych duchów.

Chorzy nosili na głowie opaski (鉢巻 hachimaki) barwione rośliną nawroty, które miały działać przeciwzapalnie i bakteriobójczo.

Czy dawały taki efekt naprawdę, tego nie wiadomo, ale na przykład kurtyzana Yugiri (夕霧), główna bohaterka przestawienia ”Kuruwa bunsho (廓文章)” w teatrze Kabuki, dzięki fioletowemu hachimaki wygląda pięknie. Tyle, że jest chora z miłości.

www.8mada.at.webry.info

Yugiri w przestawieniu ”Kuruwa bunsho” w teatrze Kabuki　歌舞伎、廓文章の夕霧　　　

Czytaj dalej →

Kasane-irome HIROSHIGE 広重 = błękit pruski / 伯林青 berensu / prussian blue + biały / 白shiro / white

MakiMaki Kasane-irome HIROSHIGE – zostało tak nazwane z inspiracji ukiyo-e, które prezentuję poniżej, jednego z serii “Sto słynnych widoków Edo”.

Piękna gradacja kolorów nieba nadaje obrazowi głębi.

Daleko widać bielutką górę Fuji, a w pokoju białego kota. Ptaki lecą tworząc klucz, a na ścianie pod oknem naniesiono wzór ptaków. Pielgrzymi idą w procesji, niosąc podniesione grabie w kształcie niedźwiedzich łap, a w pokoju leżą spinki do włosów o takim samym kształcie… Te elementy łączą świat na zewnątrz i świat wewnątrz.

Co się dzieje za parawanem, czemu kot wygląda na nieco obrażonego? Ten obraz stwarza wiele możliwości kreowania fabuły jak w powieści.

www.ndl.go.jp

”Pole ryżowe w Asakusie i święto Torinomachi” z ”Sto słynnych widoków Edo”  Utagawa Hiroshige    江戸名所百景より、浅草田甫酉の町詣  歌川広重  1857 

Rozmyty kolor niebieski był często zastosowany w dziełach Hiroshige. Za precyzyjnie naniesionymi szczegółami, w tle rozpościera się ten kolor na niebie i na wodzie, dynamicznie obejmując cały krajobraz.

W końcu XIX wieku w Europie gorąco przyjęto sztukę japońską i z ogromną pasją tworzono prace w duchu japonizmu, który można powiedzieć stał się silnikiem napędowym, takich nurtów jak impresjonizm, secesja i później modernizm.

Czytaj dalej →