O kasane-irome ORIBE

oribe_name_logo

Kasane-irome ORIBE 織部 = oliwkowy / 織部 Oribe / olieve green + kość słoniowy / 白橡 Shiro tsurubami / ivory

 

”Czy można być jednocześnie estetą i wojownikiem? A może trzeba wybrać tylko jedną z tych opcji?”

Furuta Oribe (1543 ‐ 1615) to jeden z 7 wielkich uczniów Rikyu.

Będąc panem feudalnym, który kochał ceremonię parzenia herbaty (suki-daimyo), mógł mieć  dylemat, jak to połączyć z życiem wojownika.

Po śmierci Rikyu został głównym mistrzem ceremonii herbaty z powołania Toyotomi Hideyoshiego i dążył do ukształtowania ceremonii herbaty w stylu samurajskim.

Dziedzicząc esencję estetyki wabi sabi, Oribe zawsze pamiętał słowa swojego nauczyciela: ”Rób coś, czego nie zrobili jeszcze inni”.

Kreował swój nowatorski i pełny humoru, swobodny styl, poszukując unikalnego i nietypowego piękna.

Nurt estetyki ceremonii herbaty od Rikyu do Oribe przechodzi z minimalizmu do różnorodności, od statyczności do dynamiki, od monochromu do polichromii, od duchowości do zmysłowości . . .

Estetyka Oribe jest kształtowana na bazie estetyki Rikyu, ale jednocześnie idzie w przeciwnym kierunku.

Pasując do klimatu ówczesnego okresu, pomogła zbudować bogatą i ekstrawagancką sferę kultury Momoyama.

Mistrz ceremonii herbaty ucieleśnia swoją estetykę w tworzeniu przestrzeni do ceremonii, jakimi są pawilon i ogród, a także w narzędziach i naczyniach.

Gust Oribe i jego zasługi najlepiej można odkryć poprzez ceramikę. Ceramikę ”Oribe” rozpozna każdy Japończyk, nie interesujący się ceremonią herbaty, a nawet nie znający osoby Oribe.

Najbardziej znana jest ta z ciemno-zielonym szkliwem, ale tak naprawdę ceramika Oribe jest bardzo różnorodna, jak na przykład tzw. kuro-oribe czy shino-oribe.

Cechuje się geometrycznymi wzorami, prostymi i naiwnymi wzorami podobnymi do rysunków dzieci oraz ciekawymi kształtami, szczególnie nierównymi i zdeformowanymi.

8580df49f193d0323bacff37704a6add

Oribe Kiriotoshi Shohou Tebachi  Muzeum Ceramiki Azji w Osace  XVII w.  織部 切落 四方手鉢  大阪市立東洋陶磁美術館   桃山17c

c0015203

http://www.tnm.jp

Orie Ougigata Futamono  XVII w. uzeum Narodowy w Tokio   織部扇形蓋物 17c 東京国立美術館

 

Oribe nazwano Hyouge-mono (żartobliwy, dowcipniś), bo zaskakiwał niekonwencjonalnymi działaniami i pełnią humoru.

Źródeł inspiracji łapczywie szukał wszędzie: w naturze, w innych dziedzinach sztuki, w obcej kulturze, i nie zatrzymywał się w tworzeniu nowego piękna.

Tokugawa Ieyasu, następca Hideyoshiego, który rozpoczął erę Edo, skłaniał się bardziej ku skromności i oszczędności, i zapewne zdecydował, że nie jest potrzebne takie podejście do życia jak u Oribe, bo ostatecznie nakazał mu popełnić harakiri pod pretekstem zarzutów o szpiegostwo.

Imię Oribe zostało wymazane z historii, a ceramika wycofana z produkcji. Japończycy zaczęli się o nim dowiadywać dopiero w trzy wieki po jego śmierci.

Oribe był nie tylko niezwykłym projektantem i kreatorem artystycznym, ale również koordynatorem rozwoju rzemiosł ceramicznych w Japonii – wprowadził liczne innowacje technologiczne w produkcji ceramiki, wspierał wymianę techniczną i rozwój lokalnej przedsiębiorczości.

Był naprawdę nowatorem nie tylko we wzornictwie, który potrafił spojrzeć na rzeczy perspektywicznie i holistycznie.

 

MakiMaki kasane-irome Oribe – inspiracja ceramiką Oribe z oliwkowo-zielonym szkliwem na naturalnej bieli.

W sklepie MakiMaki możesz kupić haramaki ORIBE i arm&leg warmer ORIBE.

japanese-lacquered-sewing-box-aus-025_1067x711 edoarts.com.au

 

「武か数寄か、それが問題にて候!」

古田織部(1543‐1615)-利休七哲の一人、師の亡き後、筆頭茶堂の役を引き継ぐ。

武をとるか、数寄をとるかのはざまで葛藤した数寄大名の織部は、秀吉の庇護の下、武士の茶を大成する。

利休のわびさびの真髄を継承した弟子は、人と違うことをせよという師の教えに従い、大胆で自由な気風、奇抜な造形性、ユーモアあふれた破調の美という、独特なスタイルを作り出す。

ミニマリズムから多様性、陰から陽、モノクロからカラフル、静から動、精神的なものから感覚的なものへ . . .

織部の美学は利休の美学を受け継ぎつつもその対極、そして時代が求めるものであり、華やかでダイナミックな後期桃山文化を作り上げる。

茶人といえば、茶室や露地、そして茶器のデザインに自らの美学を映すものだが、織部のこだわりと功績は特にやきものに見られる。

茶道や織部という人物を知らない人でも、織部焼は知っているだろう。象牙色に緑釉のかかったものが一番有名ではあるが、黒織部、志野織部など多様なものがある。

幾何学模様、染からインスピレーションを受けた模様、子供の描いたようなナイーブな模様、創意あふれた形、なかでもアンバランスでひしゃげた形に、織部がへうげもの(ひょうきんな者)と呼ばれた由縁がみられる。

hyogemono

 

Manga oraz film animowany ”Hyouge Mono” – autor Yoshihiro Yamada   「へうげもの」 山田芳裕

 

外国文化や新しいものを取り入れ、新たな美を創造することに飽くことを知らなかった織部。

そんな織部の茶は、質素堅実を好んだ徳川家康には徐々に有害であると写ったのかもしれない、スパイ容疑をかけられ、師、利休と同様切腹に終わる。

その後織部の名も織部焼も歴史から完全に抹消され、その後二世紀半、彼の存在は語られなかった。

近世になってやっと、織部がいかにアートディレクターとして優れていたかだけでなく、陶器の生産効率を高める技術革新や、技術交流、地域の産業振興促進に奔走したトータルコーディネーターとして、日本のやきものの歴史になくてはならない人物であったかが知られてくるようになった。

MAKIMAKI カサネ色目ORIBE ― 白橡色のやきものの素地に流れる緑釉は織部色、そのけしきに自然の緑の深さを見よう。

oribe1